- NATO kan også delta i humanitære aksjonar

NATOs generalsekretær Japp de Hoop Scheffer møtte ei lydhøyr forsamling på rundt 300 sjeler, då han fredag 3. mars heldt eit foredrag i Georg Sverdrups hus på Blindern om kva rolle NATO vil spela i framtida. Han var oppteken av den politiske rolla NATO hadde spelt i Kosovo og andre krigsherja land.

- Både i Kosovo og i Afghanistan har NATO hatt ansvaret for å sikra freden og tryggleiken slik at det har vore mogleg å byggja opp igjen områda og på same tid sikra ei demokratisk utvikling. Eg vil gjerne også understreka at det var på grunn av ein førespurnad frå FN at NATO kunne gå inn med styrkar i Afghanistan, konstaterte han.

Roste soldatar i Afghanistan

Scheffer kom også inn på den dramatiske opplevinga som norske NATO-styrkar og finske soldatar nyleg hadde i Afghanistan.

- Dei norske og finske soldatane viste ei fin åtferd og klarte å halda på roen i ein dramatisk situasjon og på den måten hindra dei at situasjonen utvikla seg til noko verre. Sjølv om det var få falne etter den aksjonen, kan NATO risikera at soldatane blir innblanda i endå blodigare konfrontasjonar ein annan gong, slo han fast. Men Scheffer meinte at det var viktig at NATO var i Afghanistan for å sikra at landet kan byggjast opp igjen og få eit grunnfesta demokrati.

- Om Afghanistan igjen ville bli eit område utan ein organisert stat og med god tumleplass for ulike væpna grupper, ville både folk i Oslo og Amsterdam merka det på forskjellige måtar. Det er difor viktig at NATO også engasjerer seg i kampen mot organisert kriminalitet som står bak illegal våpenhandel, narkotikasmugling og menneskesmugling, meinte han.

Ingen rolle i den israelsk-palestinske konflikten

Sjølv om han var oppteken av NATOs politiske og fredsskapande rolle, såg han derimot ingen rolle for organisasjonen i den israelsk-palestinske konflikten.

- Nei, der er det andre aktørar som er på bana som til dømes USA, EU og Russland. Men NATO har også god kontakt med land i Golfregionen, fortalte han. Deretter viste han til at dei nye vindane i Europa hadde ført til god kontakt mellom NATO og land som stod på den andre sida under Den kalde krigen.

- Me ser for oss eit vidare godt transatlantisk samarbeid, men også med nær kontakt både med Russland og Ukraina. Det siste landet er inne i forhandlingar om eit mogleg NATO-medlemskap, avslørte han. Styrkar frå Australia vil også delta under NATO-kommando i Afghanistan, la han til.

- Vil sikra energiforsyninga

Sceffer viste også til at NATO ville jobba endå meir med sikring av energiforsyningane til medlemslanda. - Terroristar har truleg som mål å råka energiforsyninga til land dei ikkje likar. Noreg er eit land der folk bør vita kor viktig det er, slo han fast. Dessutan trekte han fram NATO Response Force som eit døme på korleis styrkane har blitt omstrukturerte og gjort dei i stand til å dra på oppdrag langt bort på kort varsel. Også samarbeidet med EU var han oppteken av.

- EU er ein partnar

- NATO ynskjer å ha EU som partnar og ikkje som ei motvekt. Det er nokon som har sagt at sjølv om NATO og EU har hovudkvartera sine i same by, altså i Brussel, så verkar det som om dei er på to forskjellige planetar, smilte han. Då han fekk spørsmål om det kunne bli eit problem om EU hadde ambisjonar om å bli ein motpart til USA, svarte han slik.

- Viss EU utviklar seg til å bli ein motpart med sin eigen tryggings- og utanrikspolitikk som ei motvekt til USA, vil det sjølvsagt bli eit problem for NATO. Men både USA og NATO ser på EU som ein partnar. Det viser ikkje minst det faktum at USAs president George W. Bush besøkte EUs hovudkvarter like etter at han hadde besøkt NATOs hovudkvarter sist han var i Brussel, sa han. Han avviste sterkt at NATO hadde ambisjonar om å bli verdas politimann, sjølv om NATO-styrkar er på plass, også utanfor Europa.

- NATO er ein politisk organisasjon som har ingen slike ambisjonar, slo han fast. Det var Institutt for statsvitskap ved UiO og representantar for Den norske Atlanterhavskomiteen som stod bak møtet med NATOs generalsekretær.