Ein levande institusjon i bronse

Uniforum nr. 19 1999

Han har vore vist ære og sett pris på eit utal gonger før. No er han også sett på sokkel, Erling Johansen, nestoren i norsk arkeologi. Det skjedde på Isegran på 80-årsdagen hans 24. november 1999.

AVDUKA BYSTEN: Sonen Øystein Johansen avduka bysten av faren som er laga av bilethoggar, professor Birthe Marie Løveid.

Tekst og foto: Alv Reidar Dale

Statsstipendiat, medlem i Det Norske Videnskaps-Akademi, æresdoktor ved Universitetet i Bergen, riddar av St. Olavs Orden, har fått Nansen-belønninga - og styrar på Universitetet i Oslos arkeologiske stasjon på Isegran i over 25 år. Denne mannen er autodidakt, sjølvlærd, arkeolog!

Han var røyrleggjar, men fatta interesse for arkeologiske funn og melde seg til teneste på Historisk museum alt i 1944. Allereie same hausten hadde han sin første fagartikkel på prent i festskriftet til A.W. Brøgger, som sjølv sa om Johansen: - Det er få som kan bli betydelige arkeologer, og jeg er sikker på at Erling er en av dem.

Eit godt skussmål i starten, i tillegg til at arkeologen Guttorm Gjessing tok vel imot amatøren og gav han sjansen til å verta profesjonell arkeolog.

Han vart tilsett på Oldsaksamlinga ved Det historisk-filosofiske fakultet etter stortingsvedtak i 1951, og seier sjølv at han kjende seg velkomen som likemann mellom faglærde kollegaer på universitetet frå første stund.

Isegran hans livsverk

Mest kjend er jubilanten for å ha arbeidt fram og fått etablert Isegran, Universitetets arkeologiske stasjon i Fredrikstad, offisielt opna i 1972. Johansen er fødd og voks opp på Kråkerøy, ikkje langt ifrå Isegran, og hadde i årevis oppdaga, avdekka og granska ei rad rike og interessante arkeologiske funn i nærområdet.

Men han har ikkje vore nokon heimføding, for den ambisiøse arkeologen har leita funn radt frå Grønland i nordvest til langt aust og sør på kloden.

Hjartebarnet er likevel stasjonen på Isegran, der dei har 1000 gjestedøger i året: forskarar, studentar - arkeologisk, historisk, geologisk og geografisk interesserte og andre. Sjølv har han vore aktiv som føredragshaldar, kåsør og omvisar ved kurs, seminar og ekskursjonar til dags dato. I tillegg har han heile tida vore ein ivrig natur- og miljøvernar.

Ei æresvising

Og no vart han vel fortent unt å stå som byste i bronse på sokkel i stein ved sitt eige livsverk på Isegran. Sonen, Øystein Johansen, sjølv dr.philos. i arkeologi, avduka bysten, som er laga av bilethoggar, professor Birthe Marie Løveid. Tidlegare rådmann i Fredrikstad, Per Gullord frå komiteen opna og leia den høgtidlege hendinga, professor dr.philos. Anders Hagen, tidlegare kollega og ven, heldt tale og gjorde ære på nestoren i gode ord til den åndsfriske åttiåringen. Men den som må ærast mest for tiltaket, er Ingar Kilmork på rekneskapsseksjonen i ØPA, som tok initiativet til å få reist Erling Johansen eit verdig minne.

Uniforum nr. 19 1999